Γράφει ο Δρ. Νίκος Μαζαράκης
Καθ/της Ναυτικής Μετεωρολογίας
Σύμφωνα με την οδηγία 2009/29/ΕΚ και την απόφαση αριθ. 406/2009/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όλα τα εμπορικά πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 5000 GT είναι υποχρεωμένα να συμμετάσχουν σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα Παρακολούθησης (Monitoring), Υποβολής Εκθέσεων (Reporting) και Επαλήθευσης (Verification) από το 2018 και μετά. Στο παρών άρθρο θα προσπαθήσουμε μέσω ερωτήσεων και απαντήσεων να δώσουμε μία απλή και συνοπτική εικόνα για το νέο αυτό κανονισμό και τις υποχρεώσεις που έχουν οι ναυτιλιακές εταιρίες για την εφαρμογή του.
1. Τι είναι το σύστημα MRV;
Το σύστημα MRV είναι μία διαδικασία που υποχρεωτικά θα πρέπει να εφαρμόσουν όλες οι ναυτιλιακές εταιρίες με πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 5000 GT, τα οποία προσεγγίζουν λιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κύριος σκοπός ανάπτυξης του συστήματος MRV είναι η καταγραφή των εκπομπών του CO2 που οφείλονται στις θαλάσσιες μεταφορές. Το CO2 θεωρείται ως ένα από τα κυριότερα θερμοκηπικά αέρια που έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του φυσικού φαινομένου του θερμοκηπίου, με αποτέλεσμα την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας και την κλιματική αλλαγή.
2. Για ποιο λόγο πρέπει να καταγράφονται οι εκπομπές CO2 που οφείλονται στις θαλάσσιες μεταφορές;
Οι διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές παραμένουν το μόνο μέσο μεταφοράς που δεν περιλαμβάνεται στη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, ενώ οι εκπομπές CO2 από τις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές, που σχετίζονται με την Ένωση, αυξήθηκαν κατά 48 % μεταξύ 1990 και 2007. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει παράσχει ο ΙΜΟ, η ειδική ενεργειακή κατανάλωση και οι εκπομπές CO2 των πλοίων θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 75 % μέσω της εφαρμογής λειτουργικών μέτρων και υφιστάμενων τεχνολογιών. Παράλληλα είναι σε ισχύ ο δεσμευτικός στόχος για τα κράτη μέλη της ΕΕ περί μείωσης 40% εώς το 2030 των εγχώριων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
3. Το σύστημα MRV αφορά όλο τον κόσμο και όλα τα πλοία;
Η απάντηση είναι όχι. Το σύστημα MRV αφορά: 1) πλοία που κινούνται μεταξύ λιμένων που ανήκουν σε κράτη μέλη της ΕΕ, 2) πλοία που φεύγουν από έναν λιμένα που ανήκει σε χώρα της ΕΕ και έχουν ως προορισμό λιμένα εκτός ΕΕ και 3) πλοία τα οποία φτάνουν σε ένα λιμένα χώρας της ΕΕ και προέρχονται από λιμένα εκτός ΕΕ. Με απλά λόγια οποιοδήποτε πλοίο άνω των 5000 GT καταπλέει ή αποπλέει από λιμάνι εντός ΕΕ είναι υποχρεωμένο να συμμετέχει στο σύστημα MRV. Αυτό ισχύει για ΟΛΑ τα πλοία ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ σημαίας. Εξαιρούνται μόνο τα πλοία τα οποία δεν εξυπηρετούν εμπορικούς σκοπούς ή μεταφορά επιβατών, π.χ. παγοθραυστικά. Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε ότι στο άμεσο μέλλον θεωρείται σχεδόν βέβαιη η εφαρμογή του συστήματος σε ολόκληρο τον κόσμο.
4. Γιατί θεσπίστηκε το όριο χωρητικότητας των 5 000 GT για τη συμμετοχή ενός πλοίου στο σύστημα;
Τα πλοία άνω των 5000 GT αποτελούν το 55 % του συνόλου των πλοίων που καταπλέουν στους λιμένες της Ένωσης και αντιπροσωπεύουν περίπου το 90 % των σχετικών εκπομπών. Η επιλογή χαμηλότερου ορίου θα είχε ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη διοικητική επιβάρυνση, ενώ ένα υψηλότερο όριο θα περιόριζε την κάλυψη των εκπομπών και, κατ’ επέκταση, την περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα του συστήματος MRV.
5. Πως εφαρμόζεται το σύστημα MRV από μία ναυτιλιακή εταιρία;
Κάθε ναυτιλιακή εταιρία που εμπίπτει στον κανονισμό (βλ. ερώτηση 3) θα πρέπει να εφαρμόσει το σύστημα MRV και να υποβάλει τις εκθέσεις εκπομπών σε ετήσια βάση. Με πιο απλά λόγια θα πρέπει να αναπτύξει ένα σύστημα καταγραφής και υποβολής των εκθέσεων εκπομπών ακολουθώντας έναν από τους τέσσερις τρόπους καταγραφής που ορίζονται στην οδηγία της ΕΕ και να βρει επίσης κάποιον ανεξάρτητο φορέα – ελεγκτή των εκθέσεων που υποβάλει. Η επαλήθευση από διαπιστευμένους ελεγκτές θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι τα σχέδια παρακολούθησης και οι εκθέσεις εκπομπών είναι ορθά και πληρούν τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού. Τα πλοία θα πρέπει να διαθέτουν έγγραφο συμμόρφωσης που να έχει εκδοθεί από ελεγκτή, για να καταδεικνύουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης.
6. Ποια είναι η καταληκτική ημερομηνία ένταξης μίας ναυτιλιακής εταιρίας στο σύστημα MRV;
Όλες ανεξαιρέτως οι ναυτιλιακές εταιρίες που εμπίπτουν στον κανονισμό, θα πρέπει έως τις 31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2017 να υποβάλλουν για κάθε πλοίο τους στους ελεγκτές σχέδιο παρακολούθησης, στο οποίο αναφέρεται η επιλεγείσα μέθοδος παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές CO2 και άλλες συναφείς πληροφορίες. Για ένα νέο πλοίο που αποκτάται μετά την 31η Αυγούστου υπάρχει χρονικό περιθώριο 2 μηνών, μετά την απόκτηση. Οι ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει για το σκοπό αυτό να χρησιμοποιούν τυποποιημένα σχέδια παρακολούθησης, βασιζόμενα σε πρότυπα.
7. Από πότε αρχίζουν οι ναυτιλιακές εταιρίες να καταγράφουν τις εκπομπές;
Μετά την υποβολή του σχεδίου (βλ. ερώτηση 6), η καταγραφή των εκπομπών αρχίζει από την 1η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018. Από αυτή την ημερομηνία και μετά για κάθε πλοίο που καταπλέει σε ή αποπλέει από λιμένα που υπάγεται στη δικαιοδοσία κράτους μέλους, και για κάθε διαδρομή μεταξύ των λιμένων αυτών, πρέπει να καταγράφονται οι εξής παράμετροι:
- λιμένας αναχώρησης και λιμένας άφιξης, με ημερομηνία και ώρα αναχώρησης και άφιξης
- ποσότητα και συντελεστής εκπομπών για κάθε χρησιμοποιούμενο τύπο καυσίμου, συνολικά
- εκπομπές CO2
- διανυθείσα απόσταση
- χρόνος παραμονής στη θάλασσα
- μεταφερθέν φορτίο
- μεταφορικό έργο
8. Πότε υποβάλλονται οι εκθέσεις για κάθε πλοίο;
Οι εκθέσεις πρέπει να υποβάλλονται στους ελεγκτές το αργότερο έως τις 30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ του έτους που ακολουθεί το έτος καταγραφής. Έτσι για το έτος 2018 η υποβολή των εκθέσεων θα πρέπει να γίνει το αργότερο έως τις 30 Απριλίου του 2019. Κατόπιν ο ελεγκτής εκτιμά τη συμμόρφωση της έκθεσης εκπομπών CO2 με τις απαιτήσεις του συστήματος MRV και αν όλα είναι σωστά, εκδίδει έκθεση επαλήθευσης στην οποία δηλώνει ότι η έκθεση εκπομπών επαληθεύθηκε και κρίθηκε ικανοποιητική. Η διαδικασία αυτή και η έκδοση του δελτίου συμμόρφωσης θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το αργότερο έως τις 30 ΙΟΥΝΙΟΥ του έτους που ακολουθεί το έτος καταγραφής. Έτσι έως τις 30 Ιουνίου του 2019, όλα τα πλοία θα πρέπει να διαθέτουν το δελτίο συμμόρφωσης.
Το παρακάτω σχήμα θα σας βοηθήσει να καταλάβετε καλύτερα όλες τις καταληκτικές ημερομηνίες που αφορούν το σύστημα MRV.
9. Υπάρχουν κυρώσεις εάν μία εταιρία δεν εφαρμόσει ή δε συμμορφωθεί με το σύστημα MRV;
Βεβαίως και θα υπάρχουν κυρώσεις, οι οποίες θεσπίζονται ξεχωριστά από κάθε κράτος μέλος της ΕΕ. Αν και οι κυρώσεις αυτές ακόμα δεν είναι γνωστές, καθώς τα κράτη μέλη οφείλουν η θέσπιση των κυρώσεων να έχει γίνει το αργότερο έως την 1η Ιουλίου 2017, σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ, στην περίπτωση των πλοίων που δεν συμμορφώθηκαν με τις απαιτήσεις παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων για δύο ή περισσότερες διαδοχικές περιόδους αναφοράς και όταν δεν έχει επιτευχθεί συμμόρφωση με τη λήψη άλλων μέτρων επιβολής, η αρμόδια αρχή του κράτους μέλους του λιμένα εισόδου μπορεί να εκδίδει διαταγή εκδίωξης η οποία κοινοποιείται στην Επιτροπή, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στην Θάλασσα, στα λοιπά κράτη μέλη και στο οικείο κράτος σημαίας. Η έκδοση διαταγής εκδίωξης συνεπάγεται ότι όλα τα κράτη μέλη απαγορεύουν την είσοδο του πλοίου το οποίο αφορά η διαταγή σε οποιοδήποτε λιμένα τους, μέχρις ότου η εταιρεία εκπληρώσει τις υποχρεώσεις παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων.
10. Τα στοιχεία εκπομπών που αφορούν τα πλοία της εταιρίας μου θα είναι δημοσιευμένα στο κοινό;
Βεβαίως καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει από το 2019 και για κάθε έτος να δημοσιεύει ετήσια έκθεση σχετικά με τις εκπομπές CO2 και άλλες συναφείς πληροφορίες για τον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων συγκεντρωτικών και επεξηγούμενων αποτελεσμάτων, με σκοπό την ενημέρωση του κοινού και τη δυνατότητα αξιολόγησης των εκπομπών CO2 και της ενεργειακής απόδοσης των θαλάσσιων μεταφορών ανά μέγεθος, τύπο πλοίου, δραστηριότητα ή άλλη κατηγορία που θεωρείται συναφής. Αυτές οι πληροφορίες θα είναι προσβάσιμες από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο.
11. Πως μπορώ να εφαρμόσω το σύστημα MRV και στη δική μου εταιρία;
Ως αντιπρόσωπος στην Ελλάδα της εταιρίας StormGeo, που αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρία καιρού στον κόσμο, θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι διαθέτουμε όλα τα κατάλληλα εργαλεία εφαρμογής του κανονισμού με ελάχιστο κόστος (ειδικές τιμές για τους χρήστες του προγράμματος Bon Voyage System). Η εταιρία μας αναλαμβάνει όλη τη διαδικασία καταγραφής των εκπομπών, της σύνταξης των ετήσιων εκθέσεων και της απόκτησης του δελτίου συμμόρφωσης από τον πιστοποιημένο ελεγκτή Verifavia με τον οποίο συνεργαζόμαστε. Και όλα αυτά με ελάχιστες διαδικασίες, απλό τρόπο καταγραφής με τη χρήση μίας και μόνο εφαρμογής.
12. Το σύστημα MRV που έχει αναπτύξει η StormGeo είναι δύσκολο στη χρήση του;
Φυσικά και όχι! Το σύστημα MRV που έχει αναπτύξει η εταιρία StormGeo στηρίζεται αποκλειστικά στη χρήση ενός απλού noon reporting tool το οποίο συμπληρώνει καθημερινά ο καπετάνιος στέλνοντας την αναφορά στην εταιρία μας. Όλες τις υπόλοιπες διαδικασίες τις αναλαμβάνουμε εμείς έως και το τελικό στάδιο που είναι η απόκτηση του δελτίου συμμόρφωσης. Παράλληλα η ναυτιλιακή εταιρία έχει εύκολα και γρήγορα πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία MRV που αφορούν το στόλο της, μέσω της διαδικτυακής μας πλατφόρμας με την ονομασία FleetDSS. Χρησιμοποιώντας αυτή την πλατφόρμα με τον μοναδικό του κωδικό πρόσβασης ο κάθε χρήστης έχει την ευκαιρία να αντλήσει όλες τις αναλυτικές πληροφορίες που χρειάζεται όπως φαίνεται στην εικόνα που ακολουθεί:
Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες για τo ολοκληρωμένο σύστημα MRV που προσφέρει η StormGeo μπορείτε να μας καλέσετε στα τηλέφωνα 2105766859 ή 6978052622 ή να μας στείλετε email στη διεύθυνση Nikos.Mazarakis@stormgeo.com